De telefoon van mijn buurman gaat over. Alweer. En luid. Hij is oud en doof en de telefoon gaat met een hard tweedeliedee alarm. Keer op keer, Urenlang probeert iemand hem te bellen zonder resultaat. Want mijn buurman ligt met long-en ademhalingsproblemen in het ziekenhuis. Wat betekent dit wanhopig contact zoeken? Wie is de beller? Waarom zo volhardend? Wat betekent het voor de beller om mijn zieke buurman te spreken? Is de beller eigenlijk wel wanhopig? Ik maak alweer een heel verhaal van een klein gegeven, eenvoudigweg omdat ik moet snappen hoe het zit. Natuurlijk ook omdat het luidde gebel mij begint te storen.
Afgelopen woensdag hadden wij een bijeenkomst in het kader van Agile OnTheFly, waarbij wij met theater toetsten of de patronen die wij zien in de verhalen die wij gevangen hebben kloppen Een soort micro living lab creëren.
In de verhalen die wie opgehaald hebben, is een patroon ontdekt in overeenkomsten en verschillen in CMOI-configuratie:
Context (met wie, waar, wanneer, waarom),
Mechanism (wat gebeurde er),
Outcome (hoe liep het af) en
interventions (wat deed jij?).
Uit die patroonanalyse zijn dilemma’s gedestilleerd. Ja, en laten spanningen nu bij uitstek de motor zijn voor improvisatietheater! Met theaterspel hebben wij afgelopen woensdag de dilemma’s onderzocht, vergelijkbaar het tv-programma De Vloer Op (Human). Daarbij krijgen krijgen twee spelers de opdracht in een gegeven situatie (waar, wanneer, waarom) een dramatisch conflict uit te spelen.
Na een uitgebreide warming-up om de werkdag even goed van ons af te schudden en klaar te zijn voor ons experiment, deden de overwegend onervaren theaterspelers vrolijk mee. Het was werkelijk verbluffend en schitterend om te zien hoe makkelijk en naturel zij speelden! Het spel was hilarisch, herkenbaar, spannend en intens. Iedereen zat op het puntje van zijn stoel en leefde zich in in de acts van de spelers. Heerlijk!
In de nabespreking van het laatste spel, gebeurde er iets bijzonders. Iets wat ons wakker maakte en inzicht gaf. Ocker had net met Dorien gespeeld en de vraag was: “wat hebben we gezien?” In de beantwoording bleek dat er uiteenlopende percepties waren. Tussen de spelers waren verschillende versies van de uitkomst en van het beloop en ook tussen de toeschouwers waren uiteenlopende interpretaties van wat zij gezien hadden. De toon werd ook een beetje scherper en mensen gingen elkaar in de rede vallen.
Ik zag ons met enige wanhoop contact leggen met elkaar en zag dat we niet konden begrijpen dat de ander niet zag wat wij zelf zagen. Het gesprek hield ook niet op. De drang om te willen begrijpen bleef, evenals de verwondering. Een plezierige onrust maakte zich van ons meester. Het is dat de eindtijd ons dwong, anders waren we nog wel even door gegaan. Alleen al dit spel en de nabespreking heeft ons zeker een uur in de greep gehad, zonder gemeenschappelijk beeld, zonder gemeenschappelijk uitkomst. Het voelde niet afgemaakt en de realisatie van Freek ‘wat nu als dit een vergadering was geweest’ bleef bij ons nog even nasudderen. Is de werkelijkheid zoveel anders dan dit spel en onze nabeschouwing?
In de trein onderweg naar huis met Annemarie ging het gesprek door. “Wat nu als dit normaal is” Dat wij als mensen verhalen maken en opnieuw maken en allemaal uniek zijn in het verhaal dat wij construeren? Is dan de consequentie dat ‘alle neuzen dezelfde kant op”, “op een lijn zitten” een farce is?
Als de bladeren die vandaag de dag op de grond vallen een passend patroon vormen van kleuren en vormen, alsof dat altijd al zo moet zijn geweest zouden ideeën en mening ook een patroon kunnen vormen die passen en kloppen, ook als zijn zij net als de bladeren een patroon samengesteld uit verschillen?
Het lijkt wel of het beeld dat wij samen maken permanent in beweging is als een brug die we voortdurend naar elkaar toe tegemoet bouwen van twee zijden van een vallei, waarbij wij niet weten of de brug ooit af zal komen en het enige schone dat we kunnen doen is onze stenen – onze verhalen – blijven neerleggen om mogelijk ooit samen te vallen in een verhaal. Terwijl we bouwen aan de verhalenbrug beleven wij de veronderstelling in één verhaal te zitten en dat geeft rust, of het besef dat we er wederom nog niet zijn, en dat geeft onrust. Rust en onrust houden zo het motortje van samen betekenis geven gaande.
Ik besef dat juist zoveel beelden een beeld maken en dat de schoonheid zit in het maken van beelden zelf en de vrije ruimte die juist door de diversiteit van verhalen gecreëerd worden. Net als de schilder Frans Hals De tentoonstelling Ruis! Frans Hals, Anders (nu te bezichtigen in het Frans Hals Museum) brengt kunstwerken van hedendaagse kunstenaars samen. In het spoor van de destijds tegendraadse opvattingen van Frans Hals toont de tentoonstelling een uitbundig en uiteenlopend beeld van de mens, waarbij de ruis op de lijn steeds meer toeneemt.
Nu ruim 24 uur later gaat de telefoon van de buurman nog steeds over en is mijn nieuwsgierigheid over de beller er nog steeds.
Ruis is er en ruis zal er altijd zijn. Juist het omarmen van de diversiteit en de uniciteit van de ruis van onze verhalen maakt dat we samen een brug kunnen vormen. Heb je ruis op de lijn? Dan weet je dat je goed zit.
If I seem edgy I want you to know
That I never mean to take it out on you
Life has it's problems and I get my share
And that's one thing I never mean to do
Because I love you
Please don/t let be me understood – Nina Simone
Comments